Select Page

European Hringdildel

European Hringdildel

Saya Timothy Ni Hu

Ram tampi kawmhmi phu tiah auh mi European rampi cu 1951 ah rak thawk mi asi. Ram 27  fawmh mi  asi i, vawlei ralpi pahnihnak (WWII) adih hnu ah Europe pawl ral daihnak le i  funtomnak ding ca tiah rak dirh mi phu asi, Vawlei chawlehnak ah 14% hi EU timi European rampawl sinin a lut a chuak mi asi. Cun an i timh mi pakhat ah atel rih mi cu Europe ram pawngkam kilvennak caah EU nih kum khat caah Euros 20 billion peng hman a timh. Europe ram 30% hi 2030 kum ah thingram nih khuh mi si ding in timhtuahnak an ngei. A rawk cuahmahmi thilnung dihlak i pehtlaihnak tiva le cirh tiput kilvennak le thlaicinnak hmun ah thlai tizu tlantu khuai le palep tibantuk karhternak, khuapi kip ah thingram in hninhnoternak, tibantuk caah budget tampi hman an timhnak hi asi.Europe ram thilnung 60% hi zorchuk le rawlral lei an panh cuahmah ve ti asi.

Asian Ram 10 hna dirhmun le Kawlram

ASEAN timi Asia nichuahthlanglei rampawl bu cu 1967 Kum ah August 8 ah Thailand ram khualipi Bangkok ah, indonesia, Malaysia, Philipine, Singapore le Thailand tiin mah ram 5 komh in rak dirhmi bu asi. Chawvalei thanchonnak ah siseh, zatlangnunlei le nunphunlei thanchonnak ah siseh, fimcawmnak lei ah siseh, science lei thiamnak ah siseh, Lam lei le adangdang pehtlaihnak lei ah siseh, ramkhat le ramkhat I bawm in thanchonnak ding caah rak dirhmi asi. Ahnu ah Brunei, Loas, Myanmar, Cambodia le Vietnam pawl hna zong ASEAN ah an rak lut I atu cu ram 10 ai fonh mi buu pakhat a si cang. Luh a duhmi ram 2 an um, Timor leste le Papua New Guinea an si. ASEAN cu American nih siseh, EU timi European Union nih siseh, China, India, Japan le Russia tibantuk ram thawngtha pawl nih tihzah upatmi ramkomh bu pakhat a van cang, cun Milu 650 millions renglo umnak le 1.7 millions square miles a kau mi   ram komh asi tikah,chawva lei lawng silion, ramrianlei zongah biapi ngai ah ruahmi ramkomh buu pakhat asi. Kum 2020 NLD cozah chan tiang kawlram dirhmun cu, hi ram pahra lakah hin 7 nak ah a um i a tha ngaimi dirhmun le ruahchannak zong a tam ngai mi tiah ruahmi asi. Sihmanhsehlaw, kum 2021, ralkap nih hramhram in uknak an lak hnu cu Myanmar rampi cu muidup in a um, Asian ram pawl dangzong nih an dirpi duh ti loh, EU le UN zong nih an dirpi duh ti loh, atu cu Asian ram hna lakah 9nak ah a van tla/tum cang, ruahchannak a ngei lo bik mi ram ah a cang.